ಬೇಸಿಗೆ ಶಿಬಿರಗಳು ಬೇಕೆ?

ಬೇಸಿಗೆ ಎಂದ ಕೂಡಲೇ ರಜೆ ನೆನಪಾಗುತ್ತದೆ. ಶಾಲೆ-ಕಾಲೇಜುಗಳಿಗೆ ಬೇಸಿಗೆ ರಜೆ ಬಂದಾಗ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಖುಷಿಯೋ ಖುಷಿ. ಆದರೆ, ಶಿಕ್ಷಕರಿಗೆ ಬೇಸಿಗೆ ರಜೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಕೆಲಸ ಶಾಲೆಗೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಅಥವಾ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಆದೇಶಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಕೆಲಸಗಳು ಇರುತ್ತವೆ.

ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಶಾಲೆಗೆ ರಜೆ ಕೊಡುವ ಉದ್ದೇಶ ತಮ್ಮ ವರ್ಷಪೂರ್ತಿಯ ಏಕತಾನತೆಯುಳ್ಳ ಕಲಿಕೆಯಿಂದ ಹೊರಬರಲಿ, ಮಕ್ಕಳ ಮನಸ್ಸು ಹಗುರವಾಗಲಿ, ಎಂಬುದಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ ನಿಜಜೀವನದ ಜಗತ್ತನ್ನು ನೋಡಲು, ಹೊಸ ಹೊಸ ತಿಳುವಳಿಕೆಯನ್ನು ಅರಿಯಲು ಸಹಾಯವಾಗಲಿ ಎಂಬುದಾಗಿರುತ್ತದೆ.
ನಾವೆಲ್ಲ ಶಾಲೆ ಕಲಿಯುವಾಗ ಶಾಲೆಗೆ ಬೇಸಿಗೆ ರಜೆ ಬಂತೆದಂರೆ ಅಜ್ಜಿ ಮನೆ, ಅಜ್ಜನ ಊರು, ಟೂರು ಹೀಗೆಲ್ಲಾ ಒಂದರಿಂದ ಒಂದೂವರೆ ತಿಂಗಳವರೆಗೆ ಸುತ್ತಾಟ, ನೆಂಟರ ಮನೆಗಳಿಗೆ ಅಲೆದಾಟ, ತೋಟವೋ, ಸಿನಿಮಾನೋ ನೋಡುವ ಹಟ ಇವೆಲ್ಲ ಸರ್ವೇ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದ್ದವು. ತೋಟಕ್ಕೆ ಹೋದರೆ ಮಾವಿನ ಮಿಡಿ ಕೀಳುವುದು, ಚಿಟ್ಟೆ-ಓತಿಕ್ಯಾತ ಹಿಡಿಯುವುದು, ಈಜಾಟ, ದನಕರುಗಳಿದ್ದರೆ ಅವುಗಳೊಡನೆ ಒಡನಾಟ, ಎತ್ತಿನ ಗಾಡಿಯಿದ್ದರೆ ಗಾಡಿಗೆ ಎತ್ತು ಹೂಡುವ, ಗಾಡಿಯಲ್ಲಿ ಪಕ್ಕದೂರು, ಸಂತೆಗೆ ಹೊಗುವುದು ಇವೆಲ್ಲವೂ ಇದ್ದವು. ಇವುಗಳಲ್ಲದೆ, ಚಿನ್ನಿ-ದಾಂಡು, ಮರಕೋತಿಯಾಟ, ಗಾಳಿಪಟ ಹಾರಿಸುವುದು, ಕುಂಟೆಬಿಲ್ಲೆ, ಕವಡೆ, ಚೌಕಾಭಾರ, ಲಗೋರಿ, ಹೀಗೆ ಅನೇಕ ವಿಧದ ಮನರಂಜನೆಗಳಿದ್ದವು. ಆಗೆಲ್ಲ ಸಿನಿಮಾ ಎಂದರೆ ದೇವರದ್ದೋ ಅಥವಾ ಮಕ್ಕಳ ಚಿತ್ರ ಯಾವುದಾದರೂ ಇದ್ದರೆ ಹೋಗುವುದಿತ್ತು. ಕೆಲವು ಆಟಗಳನ್ನು ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಲ್ಲಿಯೂ ಆಡುವುದು ಸರ್ವೇ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಈಗಿನಂತೆ ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ ಆಡುತ್ತಿದ್ದರೂ, ಗೋಲಿ, ಬುಗುರಿ, ಗಾಳಿಪಟ, ಚಿಟ್ಟೆ ಹಿಡಿಯುವುದು, ಇವೆಲ್ಲವೂ ಸೋಜಿಗವಾಗಿದ್ದವು.

ಆದರೆ, ಇಂದಿನ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ?? ಶಾಲೆ ಬಿಟ್ಟರೆ, ಮನೆಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅಮರಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಟ್ಯೂಷನ್, ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‍ ಕ್ಲಾಸ್, ಕ್ವಿಝ್, ಹೀಗೆ ಥರಾವರಿ ಕೋರ್ಸುಗಳು.

ಪಟ್ಟಣ-ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಬೇಸಿಗೆ ರಜೆ ಬರುವುದಕ್ಕೂ ಒಂದು ತಿಂಗಳ ಮುಂಚೆಯೇ `ಸಮ್ಮರ್‍ ಕೋರ್ಸ್' ಅಥವಾ `ಬೇಸಿಗೆ ಶಿಬಿರ'ಗಳ ಬಿಸಿ ಪ್ರತಿ ಬೀದಿಯಲ್ಲಿ, ದಿನನಿತ್ಯದ ಪೇಪರಿನಲ್ಲಿ, ರೇಡಿಯೋ ಹೀಗೆ ಬಹುಮಾಧ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿ ಜಾಹಿರಾತುಗಳೊಂದಿಗೆ, ಶಾಲಾ ಮಕ್ಕಳಿಗಿಂತ ಅವರ ತಾಯಿತಂದೆಯರು/ಪೋಷಕರಿಗೆ ಒಂದು ವಿಧದ ಯೋಚನೆ/ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ತಲುಪಿಸುತ್ತವೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ, ಮಕ್ಕಳಿಸ್ಕೂಲ್‌ ಮನೇಲಲ್ವೇ? ಎಂಬುದನ್ನು `ಬೇಸಿಗೆ ಶಿಬಿರ'ಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣುವಂತಾಗಿದೆ. ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಯಾವಾಗಲೂ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲರಾಗಿರುವಂತೆ ಮಾಡಲು ಇಂತಹ ಶಿಬಿರಗಳು ಬೇಕು ಎಂಬಂತಾಗಿಯೋ ಅಥವಾ ಮಕ್ಕಳ `ಕಾಟ/ತುಂಟಾಟ' ಗಳಿಂದ ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳಲೋ ಇವುಗಳು ನೆನಪಾಗುತ್ತವೆ, ಜೊತೆಗೆ ನೆಪಗಳಾಗುತ್ತಿವೆ. ನಿಜಕ್ಕೂ `ಬೇಸಿಗೆ ಶಿಬಿರ' ಗಳು ಬೇಕೆ? ಎಂದು ಯಾಕೆ ಯೋಚಿಸುವುದಿಲ್ಲ.
ಮೊದಲೇ ಮಕ್ಕಳ ಮನಸ್ಸು ಹೂವಿನಂತಹದು. ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಬೇಸಿಗೆಯ ರಜೆಯ ಮಜವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಲು ಬಿಡದೇ ಇರುವುದು ಸರಿಯೇ? ತಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳು ತಮ್ಮ ಭವಿಷ್ಯತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಏನೇನೋ ಆಗಬೇಕೆಂಬ ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಯ ಹಪಾಹಪಿತನಗಳು ಪೋಷಕರಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಾ ಮಕ್ಕಳು `ಯಾಂತ್ರೀಕೃತ'ವಾಗುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಇಂದಿನ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿನ ಸಂಬಂಧಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅಸಡ್ಡೆ, ಅಲ್ಲದೇ, ಅಜ್ಜಿ, ತಾತ ಇವರುಗಳ ಬಗ್ಗೆಯೂ ತಿಳಿಯದೇ, ಸಂಬಂಧಗಳೂ ಬಿಟ್ಟುಹೋಗುತ್ತಿರುವುದು, ಯಾರಿಗೆ ಯಾರೂ ಬೇಡ ಎಂಬ ಒಂಟಿತನದ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯು ಬೆಳೆಯುತ್ತಿವೆ. ಇದಾಗಲೇ ಅನೇಕ ಕುಟುಂಬಗಳು `ವಿಭಕ್ತ'ವಾಗಿರುವುದೂ ಇಂತಹ ಮನೋಭಾವಗಳಿಂದಲೇ ಇರಬಹುದು.

ಕೆಲವು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಹಳ್ಳಿಗಳಿಗೆ, ಪ್ರಕೃತಿ ವೀಕ್ಷಣೆಗೆ ಹೋಗಬೇಕೆಂಬ ಹಂಬಲಗಳೆಲ್ಲಾ ಇದ್ದರೂ ಅವಕಾಶ ವಂಚಿತರಾಗುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಇವೆಲ್ಲ ನಿಜಕ್ಕೂ ಬೇಕೆ? ಕೆಲವು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಶಿಬಿರಗಳು ಇಷ್ಟವಾಗಿದ್ದರೂ ಎಲ್ಲ ಮಕ್ಕಳಿಗೂ ಇಂತಹವು ಇಷ್ಟವಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಇದರಿಂದ ಪೋಷಕರಿಗೂ ತೊಂದರೆ, ಮಕ್ಕಳಿಗೂ ತೊಂದರೆ.
ಅಲ್ಲದೇ, ಈ ಶಿಬಿರಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರುವುದಕ್ಕೆ ಇಂತಿಷ್ಟು ಹಣ ಎಂಬುದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಅದು ಕೇವಲ ನೂರು ಸಾವಿರಲ್ಲ, ಎರಡು ಸಾವಿರದಿಂದ ಐದು ಸಾವಿರದವರೆಗೂ ಇದ್ದು, ೧೦ ದಿನವೋ ಅಥವಾ ೧೫ ದಿನವೋ ಶಿಬಿರಗಳು ನಡೆಸುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಪೋಷಕರಿಗೂ ಹೊರೆಯಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನೂ ಪೋಷಕರೇ ಯೋಚಿಸಬೇಕು. ಎಲ್ಲರೂ ಒಂದೇ ಬಗೆಯಲ್ಲಿ ಶಿಬಿರಗಳಿಗೆ ಸೇರಿಸುವ ಇರಾದೆಯಿಂದಾಗಿ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಅನಾನುಕೂಲವೇ ಆಗುವುದು (ಏಕೆಂದರೆ, ಒಂದು ಶಿಬಿರಕ್ಕೆ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ೧೦-೨೦ ಮಕ್ಕಳ ಬದಲು ೫೦-೬೦ ಮಕ್ಕಳ ಪ್ರವೇಶವಿದ್ದರೆ, ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಲಾಭವೇ ಹೊರತು ಮಕ್ಕಳು ಅಥವಾ ಪೋಷಕರಿಗೆ ಅಲ್ಲ) ಎಂಬುದನ್ನೂ ಅರಿಯಬೇಕಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ, ಏಕತಾನತೆಯಿಂದ ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಪೋಷಕರನ್ನು ದೂರುವಂತಾಗಬಾರದು, ಖಿನ್ನತೆಯಿಂದು ಬಳಲುವಂತಾಹಬಾರದು ಅಥವಾ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಸೊರಗುವಂತಾಗಬಾರದು. ನೀವೇನಂತೀರಿ?

ಬೇಸಿಗೆ ಶಿಬಿರ ಬೇಕೆ? ಬೇಡವೇ? ನಿಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳು ನೀವು ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದಂತೆ ಆಟೋಟಗಳೊಂದಿಗೆ, ಅಜ್ಜ ಅಜ್ಜಿ, ನೆಂಟರಿಷ್ಟರು ಇವರುಗಳೊಂದಿಗೆ ಬೆರೆತು ಬೆಳೆಯಬಾರದೆ? ನೀವೇ ಯೋಚಿಸಿ.

* * *

[ಈ ಮೇಲಿನ ಬರಹಕ್ಕೆ ಸ್ಫೂರ್ತಿ, ಸಲಹೆಗಳನ್ನು ಕೊಟ್ಟಂತಹ ಜೀವನ್ಮುಖಿಯ ಶ್ರೀ ಪರಾಂಜಪೆಯವರಿಗೆ ಹಾಗೂ ಕಾಗುಣಿತ ದೋಷಗಳನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸಿದ ಅಂತರಂಗದ ಮಾತಿನ ಒಡತಿಗೆ ಕೃತಜ್ಞತೆಗಳು]

* * *

ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಬಿ.ಎಚ್.
೨೬.೦೪.೨೦೧೦